การปรับปรุงบัญชี
ในการปรับปรงบุ ัญชีจะมีทั้งการปรับปรุงรายการที่บันทึกไว้รายการที่อาจเกิดจาก
การบันทึกไวผิดพลาด และการปรับปรุงจะรวมทั้งการบันทึกรายไดและค าใชจายที่เกิดขึ้นในรอบ
ระยะเวลาที่จัดทางบการเงินที่ยังไมไดบันทึกรายการคาไว ทําใหตองบันทึกรายการรายไดและ
คาใชจายเพื่อใหเปนไปตามเกณฑคงคาง
รายการปรับปรุงเมื่อสิ้นงวดจะมีรายการดังตอไปนี้
1. รายไดคางรับ
2. คาใชจายคางจาย
3. รายไดรับลวงหนา
4. คาใชจายจายลวงหน า
5. คาเสื่อมราคา
6. คาตัดจําหนาย
7. คาสูญสิ้น
8. วัสดุสิ้นเปลืองใชไป
9. หนี้สงสัยจะสูญ
10. การแกไขขอผดพลาด
ในการปรับปรงบุ ัญชีจะมีทั้งการปรับปรุงรายการที่บันทึกไว้รายการที่อาจเกิดจาก
การบันทึกไวผิดพลาด และการปรับปรุงจะรวมทั้งการบันทึกรายไดและค าใชจายที่เกิดขึ้นในรอบ
ระยะเวลาที่จัดทางบการเงินที่ยังไมไดบันทึกรายการคาไว ทําใหตองบันทึกรายการรายไดและ
คาใชจายเพื่อใหเปนไปตามเกณฑคงคาง
รายการปรับปรุงเมื่อสิ้นงวดจะมีรายการดังตอไปนี้
1. รายไดคางรับ
2. คาใชจายคางจาย
3. รายไดรับลวงหนา
4. คาใชจายจายลวงหน า
5. คาเสื่อมราคา
6. คาตัดจําหนาย
7. คาสูญสิ้น
8. วัสดุสิ้นเปลืองใชไป
9. หนี้สงสัยจะสูญ
10. การแกไขขอผดพลาด
1. รายได้คางรับ
รายไดคางรับเปนรายไดทเกี่ ดขิ ึ้นในงวดปัจจุบัน แตยังไม่ไดรับชําระเงินสดจนกวาจะถึง
งวดบัญชีตอไป ในงวดบัญชีที่จัดทํางบการเงินเมื่อมีรายการเกิดขึ้นกิจการจะบันทึกตามเกณฑ์คง
คาง
รายไดคางรับเปนรายไดทเกี่ ดขิ ึ้นในงวดปัจจุบัน แตยังไม่ไดรับชําระเงินสดจนกวาจะถึง
งวดบัญชีตอไป ในงวดบัญชีที่จัดทํางบการเงินเมื่อมีรายการเกิดขึ้นกิจการจะบันทึกตามเกณฑ์คง
คาง
การบันทึกรายการรายได้ค้างรับจะบันทึกดังนี้
เดบิต รายได้ค้างรับ xxx " เป็นรายการสินทรัพย์ในงบดุล
เครดิต รายได้รับ xxx " เป็นรายการรายได้ในงบกำไรขาดทุน
ตัวอย่างที่ 1
บริษัทฝากธนาคาร 1,000,000 บาท โดยได้รับดอกเบี้ย 3% ซึ่งเป็นการฝากแบบประจำ 3 เดือน โดยได้เริ่มฝากในวันที่ 1 พฤศจิกายน 25x1
เดบิต ดอกเบี้ยค้างรับ 5,000
เครดิต ดอกเบี้ยรับ 5,000
จากนั้นเมื่อได้รับเงินรายได้ดอกเบี้ยรับในวันที่ 1 กุมภาพันธ์ 25x2 จะบันทึกรายการเพื่อบันทึกเงินสดที่ได้รับแล้วล้างบัญชีดอกเบี้ยค้างรับทิ้งไป
เดบิต เงินสด 7,500
เครดิต ดอกเบี้ยค้างรับ 5,000
ดอกเบี้ยรับ 2,500
เดบิต รายได้ค้างรับ xxx " เป็นรายการสินทรัพย์ในงบดุล
เครดิต รายได้รับ xxx " เป็นรายการรายได้ในงบกำไรขาดทุน
ตัวอย่างที่ 1
บริษัทฝากธนาคาร 1,000,000 บาท โดยได้รับดอกเบี้ย 3% ซึ่งเป็นการฝากแบบประจำ 3 เดือน โดยได้เริ่มฝากในวันที่ 1 พฤศจิกายน 25x1
เดบิต ดอกเบี้ยค้างรับ 5,000
เครดิต ดอกเบี้ยรับ 5,000
จากนั้นเมื่อได้รับเงินรายได้ดอกเบี้ยรับในวันที่ 1 กุมภาพันธ์ 25x2 จะบันทึกรายการเพื่อบันทึกเงินสดที่ได้รับแล้วล้างบัญชีดอกเบี้ยค้างรับทิ้งไป
เดบิต เงินสด 7,500
เครดิต ดอกเบี้ยค้างรับ 5,000
ดอกเบี้ยรับ 2,500
2. ค่าใช้จ่ายค้างจ่าย
ค่าใช้จ่ายค้างจ่ายเป็นค่าใช้จ่ายซึ่งเกิดขึ้นในงวดปัจจุบัน แต่ยังไม่ได้จ่ายเงินสดจนกว่าจะถึงงวดบัญชีต่อไป ในงวดบัญชีที่จัดทำงบการเงินเมื่อมีรายการเกิดขึ้นกิจการจะบันทึกตามเกณฑ์ คงค้าง
ค่าใช้จ่ายค้างจ่ายเป็นค่าใช้จ่ายซึ่งเกิดขึ้นในงวดปัจจุบัน แต่ยังไม่ได้จ่ายเงินสดจนกว่าจะถึงงวดบัญชีต่อไป ในงวดบัญชีที่จัดทำงบการเงินเมื่อมีรายการเกิดขึ้นกิจการจะบันทึกตามเกณฑ์ คงค้าง
การบันทึกรายการค่าใช้จ่ายค้างจ่ายจะบันทึกดังนี้
เดบิต ค่าใช้จ่าย xxx " เป็นรายการค่าใช้จ่ายในงบกำไรขาดทุน
เครดิต ค่าใช้จ่ายค้างจ่าย xxx " เป็นรายการหนี้สินในงบดุล
ตัวอย่างที่ 2
ณ วันที่ 31 ธันวาคม 25x1 บริษัทฯ มีค่าแรงซึ่งยังไม่ได้จ่าย 2 วัน เป็นเงิน 1,000 บาท
เดบิต เงินเดือนและค่าแรง 1,000
เครดิต เงินเดือนและค่าแรงค้างจ่าย 1,000
จากนั้นเมื่อได้จ่ายค่าเงินเดือนและค่าแรงงานในวันที่ 4 มกราคม 25x2 จำนวน 1,500 บาท จะบันทึกรายการจ่ายเงิน เพื่อล้างบัญชีเงินเดือนและค่าแรงค้างจ่ายทิ้ง
เดบิต เงินเดือนและค่าแรงค้างจ่าย 1,000
เงินเดือนและค่าแรง 500
เครดิต เงินสด 1,500
เดบิต ค่าใช้จ่าย xxx " เป็นรายการค่าใช้จ่ายในงบกำไรขาดทุน
เครดิต ค่าใช้จ่ายค้างจ่าย xxx " เป็นรายการหนี้สินในงบดุล
ตัวอย่างที่ 2
ณ วันที่ 31 ธันวาคม 25x1 บริษัทฯ มีค่าแรงซึ่งยังไม่ได้จ่าย 2 วัน เป็นเงิน 1,000 บาท
เดบิต เงินเดือนและค่าแรง 1,000
เครดิต เงินเดือนและค่าแรงค้างจ่าย 1,000
จากนั้นเมื่อได้จ่ายค่าเงินเดือนและค่าแรงงานในวันที่ 4 มกราคม 25x2 จำนวน 1,500 บาท จะบันทึกรายการจ่ายเงิน เพื่อล้างบัญชีเงินเดือนและค่าแรงค้างจ่ายทิ้ง
เดบิต เงินเดือนและค่าแรงค้างจ่าย 1,000
เงินเดือนและค่าแรง 500
เครดิต เงินสด 1,500
3. รายได้รับล่วงหน้า
รายได้รับล่วงหน้าเป็นรายได้ที่กิจการได้รับเงินล่วงหน้า โดยยังให้บริการแก่ลูกค้าไม่หมด ดังนั้นรายได้ที่รับมาจึงเป็นรายได้ในงวดนี้ส่วนหนึ่ง และที่เหลืออีกส่วนหนึ่งเป็นรายได้ในงวดบัญชีถัดไป กิจการสามารถบันทึกได้ 2 วิธี แต่เมื่อทำการปรับปรุงแล้วยอดคงเหลือของรายการที่แสดงในงบการเงินจะมียอดคงเหลือเท่ากัน
การบันทึกรับเงินสดจากลูกค้าล่วงหน้าในวันที่รับเงินสดจะทำได้ 2 วิธี คือ
3.1) บันทึกถือเป็นรายได้รับล่วงหน้า " บันทึกในรายการหนี้สิน
3.2) บันทึกถือเป็นรายได้ " บันทึกในรายการรายได้
3.1 บันทึกถือเป็นรายได้รับล่วงหน้า
กิจการจะบันทึกเงินสดที่ได้รับมาทั้งหมดเป็นหนี้สิน เมื่อวันสิ้นสุดงวดจึงมาปรับปรุงรายการรายได้รับล่วงหน้าเป็นรายได้ในงบกำไรขาดทุนในส่วนที่ได้ให้บริการแก่ลูกค้าแล้ว
การบันทึกรายการรายได้รับล่วงหน้าจะบันทึกดังนี้
ในวันที่ได้รับเงินสด
เดบิต เงินสด xxx
เครดิต รายได้รับล่วงหน้า xxx " เป็นรายการหนี้สินในงบดุล
ในวันสิ้นงวดซึ่งได้ให้บริการแล้วบางส่วนจะลงบัญชีล้างรายได้รับล่วงหน้าในส่วนที่ได้ให้บริการแล้วออกจากบัญชี โดยจะไปบันทึกรับรู้รายได้แทนในจำนวนที่เท่ากัน
ในวันปรับปรุงรายการ
เดบิต รายได้รับล่วงหน้า xxx
เครดิต รายได้รับ xxx " เป็นรายการรายได้ในงบกำไรขาดทุน
ตัวอย่างที่ 3 (บันทึกเป็นรายได้รับล่วงหน้า)
บริษัทฯ รับค่าเช่าอาคารล่วงหน้าจากผู้เช่าในวันที่ 1 กันยายน 25x1 โดยเป็นค่าเช่าสำหรับ 6 เดือน เป็นเงินรวม 12,000 บาท
25x1
ก.ย. 1 เดบิต เงินสด 12,000
เครดิต ค่าเช่ารับล่วงหน้า 12,000
25x1
ธ.ค. 31 เดบิต ค่าเช่ารับล่วงหน้า 8,000
เครดิต ค่าเช่ารับ 8,000
3.2 บันทึกถือเป็นรายได้
กิจการจะบันทึกเงินสดที่ได้รับมาทั้งหมดเป็นรายได้ในงบกำไรขาดทุนทั้งหมด ดังนั้นในวันสิ้นงวดกิจการจะมีรายได้รับในงวดบัญชีมากเกินไป ในวันสิ้นงวดจึงต้องปรับปรุงรายการรายได้รับให้แสดงเป็นรายได้สำหรับงวดเวลานั้นเท่านั้น ส่วนที่เหลือจะนำไปบันทึกไว้เป็นรายการรายได้รับล่วงหน้า
ในวันที่ได้รับเงินสด
เดบิต เงินสด xxx
เครดิต รายได้รับ xxx " เป็นรายการรายได้ในงบกำไรขาดทุน
ในวันสิ้นงวดซึ่งได้ให้บริการแล้วแต่ยังให้บริการไม่แล้วเสร็จทั้งหมด ดังนั้นหากยังคงบันทึกทั้งหมดเป็นรายได้จะทำให้การรับรู้รายได้ในงวดนั้นสูงเกินไป จึงต้องทำการปรับปรุงจำนวนที่รับรู้รายได้ให้แสดงรายได้ที่เกิดขึ้นจริงสำหรับในงวด แล้วนำส่วนที่ยังไม่ได้ให้บริการไปไว้เป็นรายการรายได้รับล่วงหน้า
ในวันปรับปรุงรายการ
เดบิต รายได้รับ xxx
เครดิต รายได้รับล่วงหน้า xxx " เป็นรายการหนี้สินในงบดุล
ตัวอย่างที่ 4 (บันทึกถือเป็นรายได้)
บริษัทฯ รับค่าเช่าอาคารล่วงหน้าจากผู้เช่าในวันที่ 1 กันยายน 25x1 โดยเป็นค่าเช่าสำหรับ 6 เดือน เป็นเงินรวม 12,000 บาท
25x1
ก.ย. 1 เดบิต เงินสด 12,000
เครดิต ค่าเช่ารับ 12,000
25x1
ธ.ค. 31 เดบิต ค่าเช่ารับ 4,000
เครดิต ค่าเช่ารับล่วงหน้า 4,000
รายได้รับล่วงหน้าเป็นรายได้ที่กิจการได้รับเงินล่วงหน้า โดยยังให้บริการแก่ลูกค้าไม่หมด ดังนั้นรายได้ที่รับมาจึงเป็นรายได้ในงวดนี้ส่วนหนึ่ง และที่เหลืออีกส่วนหนึ่งเป็นรายได้ในงวดบัญชีถัดไป กิจการสามารถบันทึกได้ 2 วิธี แต่เมื่อทำการปรับปรุงแล้วยอดคงเหลือของรายการที่แสดงในงบการเงินจะมียอดคงเหลือเท่ากัน
การบันทึกรับเงินสดจากลูกค้าล่วงหน้าในวันที่รับเงินสดจะทำได้ 2 วิธี คือ
3.1) บันทึกถือเป็นรายได้รับล่วงหน้า " บันทึกในรายการหนี้สิน
3.2) บันทึกถือเป็นรายได้ " บันทึกในรายการรายได้
3.1 บันทึกถือเป็นรายได้รับล่วงหน้า
กิจการจะบันทึกเงินสดที่ได้รับมาทั้งหมดเป็นหนี้สิน เมื่อวันสิ้นสุดงวดจึงมาปรับปรุงรายการรายได้รับล่วงหน้าเป็นรายได้ในงบกำไรขาดทุนในส่วนที่ได้ให้บริการแก่ลูกค้าแล้ว
การบันทึกรายการรายได้รับล่วงหน้าจะบันทึกดังนี้
ในวันที่ได้รับเงินสด
เดบิต เงินสด xxx
เครดิต รายได้รับล่วงหน้า xxx " เป็นรายการหนี้สินในงบดุล
ในวันสิ้นงวดซึ่งได้ให้บริการแล้วบางส่วนจะลงบัญชีล้างรายได้รับล่วงหน้าในส่วนที่ได้ให้บริการแล้วออกจากบัญชี โดยจะไปบันทึกรับรู้รายได้แทนในจำนวนที่เท่ากัน
ในวันปรับปรุงรายการ
เดบิต รายได้รับล่วงหน้า xxx
เครดิต รายได้รับ xxx " เป็นรายการรายได้ในงบกำไรขาดทุน
ตัวอย่างที่ 3 (บันทึกเป็นรายได้รับล่วงหน้า)
บริษัทฯ รับค่าเช่าอาคารล่วงหน้าจากผู้เช่าในวันที่ 1 กันยายน 25x1 โดยเป็นค่าเช่าสำหรับ 6 เดือน เป็นเงินรวม 12,000 บาท
25x1
ก.ย. 1 เดบิต เงินสด 12,000
เครดิต ค่าเช่ารับล่วงหน้า 12,000
25x1
ธ.ค. 31 เดบิต ค่าเช่ารับล่วงหน้า 8,000
เครดิต ค่าเช่ารับ 8,000
3.2 บันทึกถือเป็นรายได้
กิจการจะบันทึกเงินสดที่ได้รับมาทั้งหมดเป็นรายได้ในงบกำไรขาดทุนทั้งหมด ดังนั้นในวันสิ้นงวดกิจการจะมีรายได้รับในงวดบัญชีมากเกินไป ในวันสิ้นงวดจึงต้องปรับปรุงรายการรายได้รับให้แสดงเป็นรายได้สำหรับงวดเวลานั้นเท่านั้น ส่วนที่เหลือจะนำไปบันทึกไว้เป็นรายการรายได้รับล่วงหน้า
ในวันที่ได้รับเงินสด
เดบิต เงินสด xxx
เครดิต รายได้รับ xxx " เป็นรายการรายได้ในงบกำไรขาดทุน
ในวันสิ้นงวดซึ่งได้ให้บริการแล้วแต่ยังให้บริการไม่แล้วเสร็จทั้งหมด ดังนั้นหากยังคงบันทึกทั้งหมดเป็นรายได้จะทำให้การรับรู้รายได้ในงวดนั้นสูงเกินไป จึงต้องทำการปรับปรุงจำนวนที่รับรู้รายได้ให้แสดงรายได้ที่เกิดขึ้นจริงสำหรับในงวด แล้วนำส่วนที่ยังไม่ได้ให้บริการไปไว้เป็นรายการรายได้รับล่วงหน้า
ในวันปรับปรุงรายการ
เดบิต รายได้รับ xxx
เครดิต รายได้รับล่วงหน้า xxx " เป็นรายการหนี้สินในงบดุล
ตัวอย่างที่ 4 (บันทึกถือเป็นรายได้)
บริษัทฯ รับค่าเช่าอาคารล่วงหน้าจากผู้เช่าในวันที่ 1 กันยายน 25x1 โดยเป็นค่าเช่าสำหรับ 6 เดือน เป็นเงินรวม 12,000 บาท
25x1
ก.ย. 1 เดบิต เงินสด 12,000
เครดิต ค่าเช่ารับ 12,000
25x1
ธ.ค. 31 เดบิต ค่าเช่ารับ 4,000
เครดิต ค่าเช่ารับล่วงหน้า 4,000
4. ค่าใช้จ่ายจ่ายล่วงหน้า
เป็นค่าใช้จ่ายที่กิจการได้จ่ายเงินล่วงหน้าไปแล้ว โดยได้รับบริการเพียงบางส่วน ดังนั้นค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้นจึงเป็นค่าใช้จ่ายในงวดบัญชีนี้ส่วนหนึ่ง และเหลืออีกส่วนหนึ่งเป็นค่าใช้จ่ายในงวดบัญชีถัดไป การบันทึกจำนวนเงินที่จ่ายไปกิจการสามารถบันได้ 2 วิธี แต่เมื่อทำการปรับปรุงแล้วยอดคงเหลือของรายการที่แสดงในงบการเงินจะมียอดคงเหลือเท่ากันเสมอ
การบันทึกเงินสดที่จ่ายไปสำหรับค่าใช้จ่ายจ่ายล่วงหน้าในวันที่จ่ายเงินจะบันทึกได้ 2 วิธี คือ
4.1) บันทึกถือเป็นค่าใช้จ่ายจ่ายล่วงหน้า " บันทึกในรายการสินทรัพย์
4.2) บันทึกถือเป็นค่าใช้จ่าย " บันทึกในรายการค่าใช้จ่าย
4.1 บันทึกถือเป็นค่าใช้จ่ายจ่ายล่วงหน้า
กิจการจะบันทึกเงินสดจ่ายทั้งหมดเป็นสินทรัพย์ในวันที่จ่ายเงินสด เมื่อวันสิ้นงวดจึงมาปรับปรุงรายการค่าใช้จ่ายจ่ายล่วงหน้าเป็นค่าใช้จ่ายในงบกำไรขาดทุนในส่วนที่ได้ใช้บริการไปแล้ว
ในวันที่จ่ายเงินสด
เดบิต ค่าใช้จ่ายจ่ายล่วงหน้า xxx " รายการสินทรัพย์ในงบดุล
เครดิต เงินสด xxx
ในวันสิ้นงวดซึ่งได้ใช้บริการไปแล้วบางส่วนก็จะลงบันทึกล้างค่าใช้จ่ายจ่ายล่วงหน้าในส่วนที่ได้ใช้บริการแล้วออกจากบัญชี โดยจะบันทึกรับรู้เป็นค่าใช้จ่ายแทนในจำนวนที่เท่ากัน
ในวันปรับปรุงรายการ
เดบิต ค่าใช้จ่าย xxx " รายการค่าใช้จ่ายในงบกำไรขาดทุน
เครดิต ค่าใช้จ่ายจ่ายล่วงหน้า xxx
ตัวอย่างที่ 5 (บันทึกเป็นค่าใช้จ่ายจ่ายล่วงหน้า)
บริษัทฯ จ่ายค่าเบี้ยประกันภัย 12,000 บาท สำหรับกรมธรรม์อายุ 1 ปี โดยจ่ายในวันที่ 1 พฤศจิกายน 25x1
25x1
พ.ย. 1 เดบิต ค่าเบี้ยประกันภัยจ่ายล่วงหน้า 12,000
เครดิต เงินสด 12,000
25x1
ธ.ค. 31 เดบิต ค่าเบี้ยประกันภัยจ่าย 2,000
เครดิต ค่าเบี้ยประกันภัยจ่ายล่วงหน้า 2,000
4.2 บันทึกถือเป็นค่าใช้จ่าย
กิจการจะบันทึกเงินสดจ่ายที่จ่ายทั้งหมดที่จ่ายทั้งหมดเป็นค่าใช้จ่ายในงบกำไรขาดทุนทั้งหมด ดังนั้นในวันสิ้นงวดกิจการจะมีค่าใช้จ่ายในงวดบัญชีนั้นมากเกินไป ดังนั้นในวันสิ้นงวดจึงต้องทำการปรับปรุงรายการค่าใช้จ่ายให้แสดงเป็นค่าใช้จ่ายสำหรับงวดเวลานั้นเท่านั้น ส่วนที่เหลือจะนำไปบันทึกไว้เป็นรายการค่าใช้จ่ายจ่ายล่วงหน้า
ในวันที่จ่ายเงินสด
เดบิต ค่าใช้จ่าย xxx " รายการค่าใช้จ่ายในงบกำไรขาดทุน
เครดิต เงินสด xxx
ในวันสิ้นงวดซึ่งได้ใช้บริการบ้างบางส่วนแล้วแต่ยังได้รับบริการไม่หมดทั้งจำนวน ดังนั้นหากบันทึกรายการทั้งหมดเป็นค่าใช้จ่าย จะทำให้การรับรู้ค่าใช้จ่ายในงวดนั้นสูงเกินไป จึงต้องทำการปรับปรุงจำนวนที่รับรู้ค่าใช้จ่ายให้แสดงค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้นสำหรับงวดบัญชีนั้นเท่านั้น แล้วนำส่วนที่ยังไม่ได้รับบริการไปแสดงเป็นรายการค่าใช้จ่ายจ่ายล่วงหน้า
ในวันปรับปรุงรายการ
เดบิต ค่าใช้จ่ายจ่ายล่วงหน้า xxx " รายการสินทรัพย์ในงบดุล
เครดิต ค่าใช้จ่าย xxx
ตัวอย่างที่ 6 (บันทึกเป็นค่าใช้จ่าย)
บริษัทฯ จ่ายค่าเบี้ยประกันภัย 12,000 บาท สำหรับกรมธรรม์อายุ 1 ปี โดยจ่ายในวันที่ 1 พฤศจิกายน 25x1
25x1
พ.ย. 1 เดบิต ค่าเบี้ยประกันภัยจ่าย 12,000
เครดิต เงินสด 12,000
25x1
ธ.ค. 31 เดบิต ค่าเบี้ยประกันภัยจ่ายล่วงหน้า 10,000
เครดิต ค่าเบี้ยประกันภัยจ่าย 10,000
เป็นค่าใช้จ่ายที่กิจการได้จ่ายเงินล่วงหน้าไปแล้ว โดยได้รับบริการเพียงบางส่วน ดังนั้นค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้นจึงเป็นค่าใช้จ่ายในงวดบัญชีนี้ส่วนหนึ่ง และเหลืออีกส่วนหนึ่งเป็นค่าใช้จ่ายในงวดบัญชีถัดไป การบันทึกจำนวนเงินที่จ่ายไปกิจการสามารถบันได้ 2 วิธี แต่เมื่อทำการปรับปรุงแล้วยอดคงเหลือของรายการที่แสดงในงบการเงินจะมียอดคงเหลือเท่ากันเสมอ
การบันทึกเงินสดที่จ่ายไปสำหรับค่าใช้จ่ายจ่ายล่วงหน้าในวันที่จ่ายเงินจะบันทึกได้ 2 วิธี คือ
4.1) บันทึกถือเป็นค่าใช้จ่ายจ่ายล่วงหน้า " บันทึกในรายการสินทรัพย์
4.2) บันทึกถือเป็นค่าใช้จ่าย " บันทึกในรายการค่าใช้จ่าย
4.1 บันทึกถือเป็นค่าใช้จ่ายจ่ายล่วงหน้า
กิจการจะบันทึกเงินสดจ่ายทั้งหมดเป็นสินทรัพย์ในวันที่จ่ายเงินสด เมื่อวันสิ้นงวดจึงมาปรับปรุงรายการค่าใช้จ่ายจ่ายล่วงหน้าเป็นค่าใช้จ่ายในงบกำไรขาดทุนในส่วนที่ได้ใช้บริการไปแล้ว
ในวันที่จ่ายเงินสด
เดบิต ค่าใช้จ่ายจ่ายล่วงหน้า xxx " รายการสินทรัพย์ในงบดุล
เครดิต เงินสด xxx
ในวันสิ้นงวดซึ่งได้ใช้บริการไปแล้วบางส่วนก็จะลงบันทึกล้างค่าใช้จ่ายจ่ายล่วงหน้าในส่วนที่ได้ใช้บริการแล้วออกจากบัญชี โดยจะบันทึกรับรู้เป็นค่าใช้จ่ายแทนในจำนวนที่เท่ากัน
ในวันปรับปรุงรายการ
เดบิต ค่าใช้จ่าย xxx " รายการค่าใช้จ่ายในงบกำไรขาดทุน
เครดิต ค่าใช้จ่ายจ่ายล่วงหน้า xxx
ตัวอย่างที่ 5 (บันทึกเป็นค่าใช้จ่ายจ่ายล่วงหน้า)
บริษัทฯ จ่ายค่าเบี้ยประกันภัย 12,000 บาท สำหรับกรมธรรม์อายุ 1 ปี โดยจ่ายในวันที่ 1 พฤศจิกายน 25x1
25x1
พ.ย. 1 เดบิต ค่าเบี้ยประกันภัยจ่ายล่วงหน้า 12,000
เครดิต เงินสด 12,000
25x1
ธ.ค. 31 เดบิต ค่าเบี้ยประกันภัยจ่าย 2,000
เครดิต ค่าเบี้ยประกันภัยจ่ายล่วงหน้า 2,000
4.2 บันทึกถือเป็นค่าใช้จ่าย
กิจการจะบันทึกเงินสดจ่ายที่จ่ายทั้งหมดที่จ่ายทั้งหมดเป็นค่าใช้จ่ายในงบกำไรขาดทุนทั้งหมด ดังนั้นในวันสิ้นงวดกิจการจะมีค่าใช้จ่ายในงวดบัญชีนั้นมากเกินไป ดังนั้นในวันสิ้นงวดจึงต้องทำการปรับปรุงรายการค่าใช้จ่ายให้แสดงเป็นค่าใช้จ่ายสำหรับงวดเวลานั้นเท่านั้น ส่วนที่เหลือจะนำไปบันทึกไว้เป็นรายการค่าใช้จ่ายจ่ายล่วงหน้า
ในวันที่จ่ายเงินสด
เดบิต ค่าใช้จ่าย xxx " รายการค่าใช้จ่ายในงบกำไรขาดทุน
เครดิต เงินสด xxx
ในวันสิ้นงวดซึ่งได้ใช้บริการบ้างบางส่วนแล้วแต่ยังได้รับบริการไม่หมดทั้งจำนวน ดังนั้นหากบันทึกรายการทั้งหมดเป็นค่าใช้จ่าย จะทำให้การรับรู้ค่าใช้จ่ายในงวดนั้นสูงเกินไป จึงต้องทำการปรับปรุงจำนวนที่รับรู้ค่าใช้จ่ายให้แสดงค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้นสำหรับงวดบัญชีนั้นเท่านั้น แล้วนำส่วนที่ยังไม่ได้รับบริการไปแสดงเป็นรายการค่าใช้จ่ายจ่ายล่วงหน้า
ในวันปรับปรุงรายการ
เดบิต ค่าใช้จ่ายจ่ายล่วงหน้า xxx " รายการสินทรัพย์ในงบดุล
เครดิต ค่าใช้จ่าย xxx
ตัวอย่างที่ 6 (บันทึกเป็นค่าใช้จ่าย)
บริษัทฯ จ่ายค่าเบี้ยประกันภัย 12,000 บาท สำหรับกรมธรรม์อายุ 1 ปี โดยจ่ายในวันที่ 1 พฤศจิกายน 25x1
25x1
พ.ย. 1 เดบิต ค่าเบี้ยประกันภัยจ่าย 12,000
เครดิต เงินสด 12,000
25x1
ธ.ค. 31 เดบิต ค่าเบี้ยประกันภัยจ่ายล่วงหน้า 10,000
เครดิต ค่าเบี้ยประกันภัยจ่าย 10,000
6. ค่าตัดจำหน่าย
ค่าตัดจำหน่ายจะเป็นการปันส่วนราคาทุนของสินทรัพย์ไม่หมุนเวียนที่ไม่มีตัวตน เช่น ลิขสิทธิ์ เครื่องหมายการค้า สิทธิบัตร เป็นต้น โดยต้องประมาณอายุการให้ประโยชน์เชิงเศรษฐกิจ โดยอาศัยอายุของกฎหมายของสินทรัพย์ไม่มีตัวตน หรือประมาณอายุการให้ประโยชน์เชิงเศรษฐกิจไม่เกิน 20 ปี โดยจะบันทึกค่าตัดจำหน่ายในวันสิ้นงวดดังนี้
เดบิต ค่าตัดจำหน่าย xxx " รายการค่าใช้จ่ายในงบกำไรขาดทุน
เครดิต ค่าตัดจำหน่ายสะสม xxx " รายการปรับมูลค่าสินทรัพย์ในงบดุล
ตัวอย่างที่ 9
ในวันที่ 1 มกราคม 25x1 บริษัทฯ จ่ายเงินซื้อสิทธิบัตรมูลค่า 300,000 บาท โดยกำหนดใช้การตัดจำหน่ายด้วยวิธีเส้นตรงเป็นเวลา 5 ปี
25x1
ม.ค. 1 เดบิต สิทธิบัตร 300,000
เครดิต เงินสด 300,000
ธ.ค. 31 เดบิต ค่าตัดจำหน่าย-สิทธิบัตร 60,000
เครดิต ค่าตัดจำหน่ายสะสม- สิทธิบัตร 60,000
ค่าตัดจำหน่ายจะเป็นการปันส่วนราคาทุนของสินทรัพย์ไม่หมุนเวียนที่ไม่มีตัวตน เช่น ลิขสิทธิ์ เครื่องหมายการค้า สิทธิบัตร เป็นต้น โดยต้องประมาณอายุการให้ประโยชน์เชิงเศรษฐกิจ โดยอาศัยอายุของกฎหมายของสินทรัพย์ไม่มีตัวตน หรือประมาณอายุการให้ประโยชน์เชิงเศรษฐกิจไม่เกิน 20 ปี โดยจะบันทึกค่าตัดจำหน่ายในวันสิ้นงวดดังนี้
เดบิต ค่าตัดจำหน่าย xxx " รายการค่าใช้จ่ายในงบกำไรขาดทุน
เครดิต ค่าตัดจำหน่ายสะสม xxx " รายการปรับมูลค่าสินทรัพย์ในงบดุล
ตัวอย่างที่ 9
ในวันที่ 1 มกราคม 25x1 บริษัทฯ จ่ายเงินซื้อสิทธิบัตรมูลค่า 300,000 บาท โดยกำหนดใช้การตัดจำหน่ายด้วยวิธีเส้นตรงเป็นเวลา 5 ปี
25x1
ม.ค. 1 เดบิต สิทธิบัตร 300,000
เครดิต เงินสด 300,000
ธ.ค. 31 เดบิต ค่าตัดจำหน่าย-สิทธิบัตร 60,000
เครดิต ค่าตัดจำหน่ายสะสม- สิทธิบัตร 60,000
7. ค่าสูญสิ้น
เป็นการบันทึกบัญชีในวันปรับปรุงวันสิ้นงวดเพื่อบันทึกเป็นค่าใช้จ่ายในงบกำไรขาดทุน และนำค่าสูญสิ้นสะสมมาบันทึกลดมูลค่าของสินทรัพย์ไม่หมุนเวียนประเภททรัพยากรธรรมชาติ เช่น เหมืองแร่ ถ่านหิน บ่อน้ำมัน เป็นต้น โดยทรัพยากรธรรมชาตินั้นไม่มีการเสื่อมสภาพเหมือนสินทรัพย์ไม่มีตัวตน แต่ทรัพยากรธรรมชาติจะลดปริมาณลงในแต่ละปีเมื่อนำมาผลิต การบันทึกค่าสูญสิ้น จะคำนวณโดยวิธีตามจำนวนผลผลิต กล่าวคือ ในปีไหนมีการผลิตมากก็จะต้องบันทึกค่าสูญสิ้นมาก
ในการบันทึกค่าสูญสิ้นนั้นจะบันทึกรายการดังนี้
เดบิต ค่าสูญสิ้น xxx " รายการค่าใช้จ่ายในงบกำไรขาดทุน
เครดิต ค่าสูญสิ้นสะสม xxx " รายการปรับมูลค่าสินทรัพย์ในงบดุล
ตัวอย่างที่ 10
บริษัทฯ ได้ซื้อเหมืองแร่ราคา 900,000 บาท เมื่อวันที่ 1 พฤษภาคม 25x1 โดยคาดการณ์ว่าจะผลิตได้ทั้งหมด 65,600 ตัน โดยเมื่อขุดแร่ได้หมดแล้วประมาณว่าจะขายเหมืองแร่ได้ในราคา 80,000 บาท ในปี 25x1 บริษัทฯ ได้ขุดเหมืองแร่ขึ้นมาทั้งหมด 12,000 ตัน
25x1
พ.ค. 1 เดบิต เหมืองแร่ 900,000
เครดิต เงินสด 900,000
ธ.ค. 31 เดบิต ค่าสูญสิ้น-เหมืองแร่ 150,000
เครดิต ค่าสูญสิ้นสะสม-เหมืองแร่ 150,000
เป็นการบันทึกบัญชีในวันปรับปรุงวันสิ้นงวดเพื่อบันทึกเป็นค่าใช้จ่ายในงบกำไรขาดทุน และนำค่าสูญสิ้นสะสมมาบันทึกลดมูลค่าของสินทรัพย์ไม่หมุนเวียนประเภททรัพยากรธรรมชาติ เช่น เหมืองแร่ ถ่านหิน บ่อน้ำมัน เป็นต้น โดยทรัพยากรธรรมชาตินั้นไม่มีการเสื่อมสภาพเหมือนสินทรัพย์ไม่มีตัวตน แต่ทรัพยากรธรรมชาติจะลดปริมาณลงในแต่ละปีเมื่อนำมาผลิต การบันทึกค่าสูญสิ้น จะคำนวณโดยวิธีตามจำนวนผลผลิต กล่าวคือ ในปีไหนมีการผลิตมากก็จะต้องบันทึกค่าสูญสิ้นมาก
ในการบันทึกค่าสูญสิ้นนั้นจะบันทึกรายการดังนี้
เดบิต ค่าสูญสิ้น xxx " รายการค่าใช้จ่ายในงบกำไรขาดทุน
เครดิต ค่าสูญสิ้นสะสม xxx " รายการปรับมูลค่าสินทรัพย์ในงบดุล
ตัวอย่างที่ 10
บริษัทฯ ได้ซื้อเหมืองแร่ราคา 900,000 บาท เมื่อวันที่ 1 พฤษภาคม 25x1 โดยคาดการณ์ว่าจะผลิตได้ทั้งหมด 65,600 ตัน โดยเมื่อขุดแร่ได้หมดแล้วประมาณว่าจะขายเหมืองแร่ได้ในราคา 80,000 บาท ในปี 25x1 บริษัทฯ ได้ขุดเหมืองแร่ขึ้นมาทั้งหมด 12,000 ตัน
25x1
พ.ค. 1 เดบิต เหมืองแร่ 900,000
เครดิต เงินสด 900,000
ธ.ค. 31 เดบิต ค่าสูญสิ้น-เหมืองแร่ 150,000
เครดิต ค่าสูญสิ้นสะสม-เหมืองแร่ 150,000
8. วัสดุสิ้นเปลืองใช้ไป
วัสดุสิ้นเปลืองเป็นวัสดุที่มีมูลค่าไม่มากนักใช้แล้วหมดสิ้นเลย ดังนั้นในการที่กิจการจะบันทึกรายการการเบิกไปใช้แล้วจะทำให้การบันทึกรายการเกิดขึ้นบ่อยครั้ง และแต่ละครั้งมูลค่าจะน้อยมาก ดังนั้นการบันทึกค่าวัสดุสิ้นเปลืองที่เบิกไปใช้จะทำการบันทึกปรับปรุงรายการวันสิ้นงวด โดยจะทำการตรวจนับว่าในวันสิ้นงวดวัสดุสิ้นเปลืองมีมูลค่าเหลือเท่าใด แล้วคำนวณว่าในระหว่างงวดได้ใช้วัสดุสิ้นเปลืองไปเป็นจำนวนเท่าใด โดยเทียบกับวัสดุสิ้นเปลืองที่มีมาตอนต้นงวด โดยแสดงการคำนวณวัสดุสิ้นเปลืองได้ดังนี้
วัสดุสิ้นเปลืองตอนต้นงวดยกมา xxx บาท
หัก วัสดุสิ้นเปลืองตรวจนับวันสิ้นงวด xxx บาท
วัสดุสิ้นเปลืองใช้ไป xxx บาท
เมื่อคำนวณหามูลค่าของวัสดุสิ้นเปลืองใช้ไปแล้วก็จะบันทึกวัสดุสิ้นเปลืองใช้ไปเป็นค่าใช้จ่ายในงบกำไรขาดทุนสำหรับงวด โดยแสดงการบันทึกดังนี้
เดบิต วัสดุสิ้นเปลืองใช้ไป xxx " รายการค่าใช้จ่ายในงบกำไรขาดทุน
เครดิต วัสดุสิ้นเปลือง xxx
ตัวอย่างที่ 11
บริษัทฯ มีวัสดุสำนักงานคงเหลือยกมา 1 มกราคม 25x1 เท่ากับ 10,000 บาท ในระหว่างปี 1 มีนาคม 25x1 ซื้อเพิ่มเติมอีก 30,000 บาท ในวันที่ 31 ธันวาคม 25x1 ตรวจนับวัสดุสำนักงานแล้วทั้งหมดเหลือ 3,700 บาท
25x1
มี.ค. 1 เดบิต วัสดุสำนักงาน 30,000
เครดิต เงินสด 30,000
ธ.ค. 31 เดบิต วัสดุสำนักงานใช้ไป 36,300
เครดิต วัสดุสำนักงาน 36,300
วัสดุสิ้นเปลืองเป็นวัสดุที่มีมูลค่าไม่มากนักใช้แล้วหมดสิ้นเลย ดังนั้นในการที่กิจการจะบันทึกรายการการเบิกไปใช้แล้วจะทำให้การบันทึกรายการเกิดขึ้นบ่อยครั้ง และแต่ละครั้งมูลค่าจะน้อยมาก ดังนั้นการบันทึกค่าวัสดุสิ้นเปลืองที่เบิกไปใช้จะทำการบันทึกปรับปรุงรายการวันสิ้นงวด โดยจะทำการตรวจนับว่าในวันสิ้นงวดวัสดุสิ้นเปลืองมีมูลค่าเหลือเท่าใด แล้วคำนวณว่าในระหว่างงวดได้ใช้วัสดุสิ้นเปลืองไปเป็นจำนวนเท่าใด โดยเทียบกับวัสดุสิ้นเปลืองที่มีมาตอนต้นงวด โดยแสดงการคำนวณวัสดุสิ้นเปลืองได้ดังนี้
วัสดุสิ้นเปลืองตอนต้นงวดยกมา xxx บาท
หัก วัสดุสิ้นเปลืองตรวจนับวันสิ้นงวด xxx บาท
วัสดุสิ้นเปลืองใช้ไป xxx บาท
เมื่อคำนวณหามูลค่าของวัสดุสิ้นเปลืองใช้ไปแล้วก็จะบันทึกวัสดุสิ้นเปลืองใช้ไปเป็นค่าใช้จ่ายในงบกำไรขาดทุนสำหรับงวด โดยแสดงการบันทึกดังนี้
เดบิต วัสดุสิ้นเปลืองใช้ไป xxx " รายการค่าใช้จ่ายในงบกำไรขาดทุน
เครดิต วัสดุสิ้นเปลือง xxx
ตัวอย่างที่ 11
บริษัทฯ มีวัสดุสำนักงานคงเหลือยกมา 1 มกราคม 25x1 เท่ากับ 10,000 บาท ในระหว่างปี 1 มีนาคม 25x1 ซื้อเพิ่มเติมอีก 30,000 บาท ในวันที่ 31 ธันวาคม 25x1 ตรวจนับวัสดุสำนักงานแล้วทั้งหมดเหลือ 3,700 บาท
25x1
มี.ค. 1 เดบิต วัสดุสำนักงาน 30,000
เครดิต เงินสด 30,000
ธ.ค. 31 เดบิต วัสดุสำนักงานใช้ไป 36,300
เครดิต วัสดุสำนักงาน 36,300
9. หนี้สงสัยจะสูญ
เป็นการประมาณหนี้ที่กิจการคาดว่าจะเก็บเงินไม่ได้ตามความหมายของศัพท์บัญชีลูกหนี้ หมายถึง สิทธิเรียกร้องจากบุคคลอื่นไม่ว่าจะเป็นในรูปของเงินสด สินค้า หรือบริการ โดยบุคคลอื่นจะต้องนำเงินสดมาชำระหนี้คืนจากกิจการ ซึ่งลูกหนี้แบ่งเป็น 2 ประเภท คือลูกหนี้การค้าและลูกหนี้อื่น โดยลูกหนี้การค้าเป็นลูกหนี้ที่ค้างชำระค่าสินค้าหรือบริการของกิจการที่เกิดจากกิจกรรมการดำเนินงานตามปกติ แต่ลูกหนี้อื่นเป็นลูกหนี้ที่ไม่ได้เกิดจากการดำเนินงานตามปกติของกิจการ เช่น เงินให้กู้ยืมแก่กรรมการและลูกจ้าง
ตามมาตรฐานการบัญชี กำหนดให้กิจการมียอดลูกหนี้ ณ วันที่ในงบดุล (วันปิดงวด) แล้วให้กิจการประมาณจำนวนหนี้ที่คาดว่าจะเก็บเงินไม่ได้เพื่อไม่ให้ลูกหนี้ในงบดุลมีมูลค่าสูงเกินไปซึ่งให้ประมาณเป็นค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญเพื่อนำไปลดยอดลูกหนี้
การบันทึกการตั้งค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญจะบันทึกดังนี้
เดบิต หนี้สงสัยจะสูญ xxx " รายการค่าใช้จ่ายในงบกำไรขาดทุน
เครดิต ค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญ xxx " รายการปรับมูลค่าลูกหนี้ในงบดุล
โดยการประมาการตั้งค่าเผื่อนนั้นจะประมาณการได้ 2 วิธี ดังนี้คือ
1. ประมาณจากยอดขาย จะประมาณจากยอดขายรวมหรือยอดขายเชื่อก็ได้ เมื่อประมาณค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญจากยอดขายแล้ว ได้ยอดขายเท่าใดก็จะบันทึกบัญชีค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญเท่านั้นเลยไม่ต้องพิจารณายอดยกมาจากงวดที่แล้ว
2. ประมาณการจากยอดลูกหนี้ จะประมาณจากยอดลูกหนี้รวมในวันสิ้นงวด หรือลูกหนี้ถัวเฉลี่ยต้นปีและปลายปี หรือประมาณจากลูกหนี้แต่ละรายตามอายุของหนี้ก็ได้ โดยลูกหนี้ที่ค้างชำระนานก็จะประมาณการเก็บหนี้ไม่ได้ในอัตราที่สูงกว่าลูกหนี้ที่ค้างชำระสั้นกว่า เมื่อคำนวณยอดค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญได้เท่าไร แล้วต้องนำยอดยกมาของบัญชีค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญในงวดที่แล้วมาพิจารณาเพิ่มเติม โดยจะบันทึกบัญชีค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญในงวดนี้เพิ่มหรือลดให้เท่ากับยอดที่ต้องการในงวดบัญชีนี้
แสดงการบันทึกการประมาณการค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญจากยอดลูกหนี้ โดยให้บัญชีค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญที่ยกมาจากงวดที่แล้วน้อยกว่าค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญที่ต้องการในงวดนี้
ตัวอย่างที่ 12
ในวันสิ้นงวด 31 ธันวาคม 25x1 บริษัทฯ มียอดลูกหนี้คงเหลือ 7,000,000 บาท โดยบริษัทฯ ประมาณค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญไว้ 1 %ของยอดลูกหนี้ ซึ่งเมื่อต้นปีบริษัทฯ มียอดบัญชีค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญยกมา 50,000 บาท
25x1
ธ.ค. 31 เดบิต หนี้สงสัยจะสูญ 20,000
เครดิต ค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญ 20,000
แสดงการบันทึกการประมาณการค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญจากยอดลูกหนี้ โดยให้บัญชีค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญที่ยกมาจากงวดที่แล้วสูงกว่าค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญที่ต้องการในงวดนี้
ตัวอย่างที่ 13
จากข้อมูลลูกหนี้ยกมาจากตัวอย่างที่ 12 และประมาณการยอดค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญ 1% แต่กำหนดให้ยอดบัญชีค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญยกมามียอด 92,000 บาท
25x1
ธ.ค. 31 เดบิต ค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญ 22,000
เครดิต หนี้สงสัยจะสูญ 22,000
สำหรับบัญชีหนี้สงสัยจะสูญมียอดด้านเครดิตก็จัดเป็นรายการประเภทรายได้อื่นในงบกำไรขาดทุน
การบันทึกรายการเกี่ยวกับลูกหนี้ที่เก็บเงินไม่ได้
แบ่งการพิจารณาเป็น 2 ประเภท
1. ในกรณีที่กิจการได้ติดตามทวงถามหนี้จนถึงที่สิ้นสุดแล้วและเข้าเงื่อนไขที่จะถือเป็นค่าใช้จ่ายในการคำนวณกำไรสุทธิตามกฎหมายภาษีอากร เช่น ลูกหนี้ล้มละลาย
เดบิต หนี้สูญ xxx
เครดิต ลูกหนี้ xxx
เดบิต ค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญ xxx
เครดิต หนี้สงสัยจะสูญ xxx
2. กรณีที่คาดว่าจะไม่ได้รับชำระหนี้แน่นอน แต่ยังตัดจำหน่ายหนี้สูญเป็นค่าใช้จ่ายตามกฎหมายภาษีอากรไม่ได้
เดบิต ค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญ xxx
เครดิต ลูกหนี้ xxx
หากต่อมาภายหลังจากที่บันทึกบัญชีกรณีที่ติดตามทวงถามหนี้จนถึงที่สุดแล้วลูกหนี้ไม่มาชำระแต่สุดท้ายลูกหนี้มาชำระ การบันทึกบัญชีจะแสดงได้ดังนี้
· กรณีที่รับคืนจากลูกหนี้ที่บันทึกจำหน่ายเป็นหนี้สูญตามกฎหมายภาษีอากร
เดบิต ลูกหนี้ xxx
เครดิต หนี้สูญได้รับคืน xxx
เดบิต เงินสด xxx
เครดิต ลูกหนี้ xxx
· กรณีที่รับคืนจากลูกหนี้ที่จำหน่ายเป็นหนี้สูญที่ไม่เข้าข่ายกฎหมายภาษีอากร
เดบิต ลูกหนี้ xxx
เครดิต ค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญ xxx
เดบิต เงินสด xxx
เครดิต ลูกหนี้ xxx
เป็นการประมาณหนี้ที่กิจการคาดว่าจะเก็บเงินไม่ได้ตามความหมายของศัพท์บัญชีลูกหนี้ หมายถึง สิทธิเรียกร้องจากบุคคลอื่นไม่ว่าจะเป็นในรูปของเงินสด สินค้า หรือบริการ โดยบุคคลอื่นจะต้องนำเงินสดมาชำระหนี้คืนจากกิจการ ซึ่งลูกหนี้แบ่งเป็น 2 ประเภท คือลูกหนี้การค้าและลูกหนี้อื่น โดยลูกหนี้การค้าเป็นลูกหนี้ที่ค้างชำระค่าสินค้าหรือบริการของกิจการที่เกิดจากกิจกรรมการดำเนินงานตามปกติ แต่ลูกหนี้อื่นเป็นลูกหนี้ที่ไม่ได้เกิดจากการดำเนินงานตามปกติของกิจการ เช่น เงินให้กู้ยืมแก่กรรมการและลูกจ้าง
ตามมาตรฐานการบัญชี กำหนดให้กิจการมียอดลูกหนี้ ณ วันที่ในงบดุล (วันปิดงวด) แล้วให้กิจการประมาณจำนวนหนี้ที่คาดว่าจะเก็บเงินไม่ได้เพื่อไม่ให้ลูกหนี้ในงบดุลมีมูลค่าสูงเกินไปซึ่งให้ประมาณเป็นค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญเพื่อนำไปลดยอดลูกหนี้
การบันทึกการตั้งค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญจะบันทึกดังนี้
เดบิต หนี้สงสัยจะสูญ xxx " รายการค่าใช้จ่ายในงบกำไรขาดทุน
เครดิต ค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญ xxx " รายการปรับมูลค่าลูกหนี้ในงบดุล
โดยการประมาการตั้งค่าเผื่อนนั้นจะประมาณการได้ 2 วิธี ดังนี้คือ
1. ประมาณจากยอดขาย จะประมาณจากยอดขายรวมหรือยอดขายเชื่อก็ได้ เมื่อประมาณค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญจากยอดขายแล้ว ได้ยอดขายเท่าใดก็จะบันทึกบัญชีค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญเท่านั้นเลยไม่ต้องพิจารณายอดยกมาจากงวดที่แล้ว
2. ประมาณการจากยอดลูกหนี้ จะประมาณจากยอดลูกหนี้รวมในวันสิ้นงวด หรือลูกหนี้ถัวเฉลี่ยต้นปีและปลายปี หรือประมาณจากลูกหนี้แต่ละรายตามอายุของหนี้ก็ได้ โดยลูกหนี้ที่ค้างชำระนานก็จะประมาณการเก็บหนี้ไม่ได้ในอัตราที่สูงกว่าลูกหนี้ที่ค้างชำระสั้นกว่า เมื่อคำนวณยอดค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญได้เท่าไร แล้วต้องนำยอดยกมาของบัญชีค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญในงวดที่แล้วมาพิจารณาเพิ่มเติม โดยจะบันทึกบัญชีค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญในงวดนี้เพิ่มหรือลดให้เท่ากับยอดที่ต้องการในงวดบัญชีนี้
แสดงการบันทึกการประมาณการค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญจากยอดลูกหนี้ โดยให้บัญชีค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญที่ยกมาจากงวดที่แล้วน้อยกว่าค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญที่ต้องการในงวดนี้
ตัวอย่างที่ 12
ในวันสิ้นงวด 31 ธันวาคม 25x1 บริษัทฯ มียอดลูกหนี้คงเหลือ 7,000,000 บาท โดยบริษัทฯ ประมาณค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญไว้ 1 %ของยอดลูกหนี้ ซึ่งเมื่อต้นปีบริษัทฯ มียอดบัญชีค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญยกมา 50,000 บาท
25x1
ธ.ค. 31 เดบิต หนี้สงสัยจะสูญ 20,000
เครดิต ค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญ 20,000
แสดงการบันทึกการประมาณการค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญจากยอดลูกหนี้ โดยให้บัญชีค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญที่ยกมาจากงวดที่แล้วสูงกว่าค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญที่ต้องการในงวดนี้
ตัวอย่างที่ 13
จากข้อมูลลูกหนี้ยกมาจากตัวอย่างที่ 12 และประมาณการยอดค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญ 1% แต่กำหนดให้ยอดบัญชีค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญยกมามียอด 92,000 บาท
25x1
ธ.ค. 31 เดบิต ค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญ 22,000
เครดิต หนี้สงสัยจะสูญ 22,000
สำหรับบัญชีหนี้สงสัยจะสูญมียอดด้านเครดิตก็จัดเป็นรายการประเภทรายได้อื่นในงบกำไรขาดทุน
การบันทึกรายการเกี่ยวกับลูกหนี้ที่เก็บเงินไม่ได้
แบ่งการพิจารณาเป็น 2 ประเภท
1. ในกรณีที่กิจการได้ติดตามทวงถามหนี้จนถึงที่สิ้นสุดแล้วและเข้าเงื่อนไขที่จะถือเป็นค่าใช้จ่ายในการคำนวณกำไรสุทธิตามกฎหมายภาษีอากร เช่น ลูกหนี้ล้มละลาย
เดบิต หนี้สูญ xxx
เครดิต ลูกหนี้ xxx
เดบิต ค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญ xxx
เครดิต หนี้สงสัยจะสูญ xxx
2. กรณีที่คาดว่าจะไม่ได้รับชำระหนี้แน่นอน แต่ยังตัดจำหน่ายหนี้สูญเป็นค่าใช้จ่ายตามกฎหมายภาษีอากรไม่ได้
เดบิต ค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญ xxx
เครดิต ลูกหนี้ xxx
หากต่อมาภายหลังจากที่บันทึกบัญชีกรณีที่ติดตามทวงถามหนี้จนถึงที่สุดแล้วลูกหนี้ไม่มาชำระแต่สุดท้ายลูกหนี้มาชำระ การบันทึกบัญชีจะแสดงได้ดังนี้
· กรณีที่รับคืนจากลูกหนี้ที่บันทึกจำหน่ายเป็นหนี้สูญตามกฎหมายภาษีอากร
เดบิต ลูกหนี้ xxx
เครดิต หนี้สูญได้รับคืน xxx
เดบิต เงินสด xxx
เครดิต ลูกหนี้ xxx
· กรณีที่รับคืนจากลูกหนี้ที่จำหน่ายเป็นหนี้สูญที่ไม่เข้าข่ายกฎหมายภาษีอากร
เดบิต ลูกหนี้ xxx
เครดิต ค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญ xxx
เดบิต เงินสด xxx
เครดิต ลูกหนี้ xxx